Lucerna, roślina która nie toleruje kwaśnych gleb, stanowi  główną pozycję w naszej ofercie. Dlatego też przytaczamy tu nieco informacji i porad o utrzymaniu gleb we właściwym, obojętnym odczynie. Również łąki, jakkolwiek mniej wrażliwe na zakwaszenie, znacznie lepiej plonują i są trwalsze w warunkach optymalnego odczynu gleby. Odczyn gleby jest jednym z najbardziej niedocenianych i zaniedbywanych elementów uprawy. Miernikiem odczynu jest pH  i jego wartość ma fundamentalne znaczenie dla prawidłowego wzrostu i rozwoju upraw. Gdy jest niekorzystny dla danego gatunku,  rośliny reagują zwykle znacznym spadkiem plonu oraz obniżeniem jego jakości.

Dane w Tab.1 ilustrują podział odczynu wg jego wartości

TAB.1 Ocena odczynu gleb [pH w KCl ]

Odczyn gleby jest determinowany głównie zawartością wapnia (Ca), który na co warto zwrócić uwagę, nie tylko odpowiada za stan kwasowości gleby, ale jest także bardzo ważnym składnikiem pokarmowym roślin, jak np. azot czy potas.

NAJWAŻNIEJSZE FUNKCJE WAPNIA W ROŚLINACH

• Wapń pełni funkcje strukturalne – wchodzi w skład błon i ścian komórkowych
  – 60% wapnia jest zmagazynowana w ścianie komórkowej – kompleksy z celulozą i pektynami,
  – gwarantuje wysoką wytrzymałość ścian komórkowych i spójność tkanek,
  – przyczynia się pośrednio do zwiększenia odporności na patogeny.

• Wapń sprzyja prawidłowemu ukorzenianiu się roślin. Jego niedobór jest powodem zatrzymania wzrostu korzeni, przez co roślina nie jest w stanie pobierać odpowiedniej ilości wody i składników pokarmowych.

• Wapń wpływa na zawiązywanie się brodawek korzeniowych przez rośliny strączkowe i motylkowate, w tym lucernę i koniczynę.

• Wapń reguluje aktywność enzymów w procesach metabolicznych , co wpływa na wzrost roślin i ich plonowanie.

• Wapń wpływa na kiełkowanie pyłku i wzrost łagiewki pyłkowej.

• Wapń łagodzi skutki stresów, zwiększa zdrowotność roślin.

Wynika z tego, że zasobność gleby w wapń to nie tylko właściwy poziom odczynu glebowego, ale również prawidłowy rozwój i funkcjonowanie uprawianych roślin.
Warto też dodać, że wapń wpływa na tworzenie się odpowiedniej struktury gleby – gruzełkowatej, oraz sprzyja rozwojowi i bogactwu jej życia biologicznego – mikroorganizmów glebowych i innych . Pierwiastek ten decyduje także o dostępności dla roślin wszystkich niezbędnych składników pokarmowych, makro – i mikroelementów

DLACZEGO GLEBY STAJĄ SIĘ KWAŚNE?

W Polsce ponad 90% gruntów powstało na kwaśnych, polodowcowych skałach osadowych. Tak więc z natury rzeczy nasze ziemie są kwaśne, bo m.in. łatwo dochodzi do wymywania jonów zasadowych, co wpływa na stopniowe ich zakwaszanie. Jest to proces naturalny, który nie ma decydującego wpływu na obniżanie się poziomu pH.
Niekorzystne, duże zakwaszenie gleb to w dużej mierze działalność człowieka. Zanieczyszczenia gazowe, kwaśne deszcze, intensyfikacja rolnictwa to główne czynniki wpływające na to zjawisko.
Poza tym wapń, także inne pierwiastki wpływające na odczyn gleby magnez (Mg), potas (K) sód (Na) są pobierane przez rośliny i bezpowrotnie wynoszone z gleby.
Konieczne jest więc stosowanie nawozów zawierających powyższe pierwiastki, a właściwie ich związki chemiczne, które skompensują opisane wyżej ubytki.

Tak więc w celu zrównoważenia czynników zakwaszających niezbędne jest  wprowadzenie do gleby 300 do 400 kg, a dla upraw pastewnych nawet do 1000 kg CaO :

• dla procesów glebowo-klimatycznych (głównie wypłukiwania)  -120 do 250 kg CaO

• dla składników wyniesionych w zebranych plonach – 20 do 300 kg CaO

• w celu zobojętnienia nawożenia mineralnego (głównie azotowego) -100 d0 300 kg CaO

Przyjmując natomiast za punkt wyjścia aktualny odczyn uprawianych gleb, otrzymany po pobraniu próbek glebowych i ich ocenę wykonaną przez stację chemiczno – rolniczą, przedstawiono poniżej zalecenia dotyczące potrzeb wapnowania:

TAB. 2 Potrzeby wapnowania gleb mineralnych (grunty orne)

 *optymalny zakres dla danej kategorii gleby

Tym niemniej, nawet jeśli przy prawidłowej wartości pH dla danego rodzaju gleby,  nawożenie wapnem nie jest konieczne, ze względu na opisane wyżej ubytki  warto jest zastosować każdego roku 300 – 800 kg wapna o zawartości 60% CaO.
Na glebach o uregulowanym odczynie co 3 – 5 lat konieczna jest jego korekta, potrzebne więc będzie wapnowanie odpowiednie do aktualnego jego poziomu.

TERMINY WAPNOWANIA

• najlepszym terminem wapnowania pól jest czas od żniw do jesieni; w przypadku upraw wieloletnich – jesień

• można wysiewać nawozy wapniowe wiosną , ale jako dawkę uzupełniającą lub kredę nawozową, gdy jesienią stosowaliśmy zmieloną skałę wapienną – nawóz wolno działający .

• nie należy dawkować tych nawozów na śnieg, topniejąc niejednocześnie spowoduje nierówne rozprowadzenie ich na polu; z kolei zamarznięta gleba uniemożliwi ich wymieszanie z warstwą orną.

NAJISTOTNIEJSZE ZALECENIA DOTYCZĄCE WAPNOWANIA

Rośliny będące przedmiotem oferty firmy AGRI LAND mają określone wymagania co do odczynu gleby, i tak:

• lucerna wymaga odczynu obojętnego, a więc pH 6,5 – 7,2 , nie toleruje ona gleb zakwaszonych

• trawy w użytkach zielonych wymagają pH 5,5 – 6,5 na glebach mineralnych oraz pH 4,5 – 5,0 na glebach organicznych (pH w KCl)

Zalecane, przeciętne dawki wapna na 1 ha gleb mineralnych w uprawie lucerny oraz mineralnych i organicznych w uprawie mieszanek traw zawiera poniższa tabela:

TAB. 3 Zalecane dawki wapna w t/ha (w przeliczeniu na nawóz 60% CaO)

TYPY NAWOZÓW WAPNIOWYCH I ZAKRES ICH STOSOWANIA

• Tlenkowe     [CaO] – przede wszystkim na gleby średnie i ciężkie; poza odkwaszaniem wywierają korzystny wpływ na strukturę i stosunki wodno – powietrzne na tych glebach. Nie można ich dawkować na lekkie i bardzo lekkie, gdyż powodują częściowe spalanie próchnicy, której w tego typu gruntach jest zwykle za mało.

• Węglanowe [CaCO3] – na wszystkie typy gleb. W tym typie nawozów jest kreda nawozowa, bardzo szybko działająca oraz wapno defekacyjne – produkt uboczny przemysłu cukrowniczego.

ZASTRZEŻENIA ZWIĄZANE Z WAPNOWANIEM

• przed lub po wapnowaniu nie wolno stosować:
  – nawozów: azotowych zawierających formę amonową azotu oraz fosforowych (także wieloskładnikowych), bo spowoduje to stratę azotu (ulotni się w postaci amoniaku) oraz fosforu (uwsteczni się do form nierozpuszczalnych w wodzie)
  – obornika lub gnojowicy ( straty azotu)
  

między tymi zabiegami konieczna jest przerwa od 4 do 6 tygodni

• należy pamiętać, że odkwaszający efekt działania nawozów wapniowych występuje od 2-go roku po ich zastosowaniu, więc jeśli gleba jest mocno zakwaszona termin siewu lucerny należy odłożyć o rok; w takim przypadku nawet szybko działająca kreda nawozowa nie poprawi na tyle odczynu gleby, że uzyskamy zadowalające plony tej rośliny

• na glebach zakwaszonych nie zaleca się zaaplikowania od razu całej, zalecanej dawki wapna, bo gleba może nie być w stanie jej zaabsorbować, duża ilość wapna , nagle wprowadzona do kompleksu glebowego może wywołać wręcz negatywne skutki dla jego urodzajności.